Ang Atipan ay isang proyektong pangkalusugan na inilunsad taong 2022 bilang tugon sa matinding pangangailangan sa komunidad ng mga Ati sa Kabisayaan. Dahil sa pandemyang dulot ng Covid-19, nasubok ang sistemang pangkalusugan ng bansa lalo na sa pag-abot ng mga nasa malalayong lugar. Ayon sa isang panayam kay Dr. Pia Fatima Zamora, ang Telehealth Coordinator at eHealth Physician ng Atipan, ang pakikibahagi sa mga mas nangangailangan ang nagbukas ng kanyang mga mata sa mas malaki pang pangangailangang matugunan ang public health sa bansa. Higit sa lahat, nananatiling pagsubok ang pag-abot sa mga indigenous na grupo sa bansa hindi lamang dahil sa pinagkaiba sa kultura ngunit pati na rin ang geograpikal na lokasyon ng mga ito kung saan bundok at ilog ang kailangang tawirin para makasangguni sa mga doktor o kaya naman at health workers. At mas lalo itong naramdaman at nakita noong nagkaroon ng pandemya. Isa sa mga naging sagot para sa agwat na ito ay ang paglulunsad ng telehealth. Ang telehealth ay tinutukoy bilang paggamit ng telecommunication at information technology upang maging posible ang pagsanguni sa doktor gamit ang teleconferencing. Nabigay daan ito upang matignan, matukoy, maiwasan at malunasan ang mga karamdaman ng isang indibidwal kahit na malayo ito sa mga doktor at health workers. Sa pangunguna ni Mr. Raphael Nelo Aguila, ang Software Developer ng Atipan, nabuo ang sistema at kalakip na teknolohiya ng telehealth para sa Atipan. “Hindi lamang software ang binuo nating kung hindi ay sistema. Nagkaroon ng survey at initial na pag-aaral para dito hanggang sa napaunlad natin ang Uncomplicated Electronic Medical Record (UnEMR) na pinasimulan ni Dr. Romulo de Castro, ang Project Lead ng Atipan,” ani Mr. Aguila sa isang panayam. Upang mabuo ang UnEMR, masugid na inaral ang teknikal na aspeto nito upang maging kagamit-gamit sa parehong mga doktor at health coordinators. Ayon kay Propesor John Paul Petrola, naging isang malaking konsiderasyon din ang network signal sa pagpili ng mga komunidad upang masiguro magamit at maging kapaki-pakinabang ang telehealth ng Atipan. Liban sa network signal, masugid ding tinukoy kung anong mga video conferencing platforms ang tugma sa mga komunidad. “Nag-set-up kami ng limang video conferencing platforms. Dito napili namin ang Messenger, Jitsi, isa sa bago pero magaan na video conferencing tool na aking naisama sa dito, Viber, Skype at Zoom” ani Mr. Aguila. Sa proseso ng pagbuo, isang naging hakbangin din ang pagkonsulta sa mga doktor at mga health coordinator na gagamit ng teknolohiyang ito. Dumaan ang UnEMR sa pilot testing kung saan pinakilala at itinuro sa mga health coodinators kung paano ito gagamitin upang maisakatuparan ang telehealth sa kanilang komunidad. “Nagulat din ako na kaya na nila at hindi sila nahirapan na gamitin ito,” pagbabahagi ni Mr. Aguila tungkol sa nangyaring pilot testing. Bagaman bago para sa mga health coordinators ang paggamit ng mobile phones at application para sa telehealth, naging madali para sa kanila ang matutunan ang ito. Ang bawat isa sa kanila ay sumailalim sa mga pagsasanay at binigyan ng sari-sariling mobile phones at tablet na gagamitin para sa telehealth. “Yong mga training po namin na ganito ay mas lumalawak po ang kaalaman namin…gusto ko po ‘yon. Nacha-challenge po ako na iba iba po ang maranasan ko sa pagte-telehealth po,” pagbabahagi ni Ericka Villasor, isa sa mga health coordinators ng Atipan. Ayon kay Mr. Aguila, naging madali ang kanyang binuo na software dahil ito ay naplano, binuo at inimplementa habang kinokonsidera ang mga indibidual na gagamit nito. Dagdag pa niya, hindi kasarian ngunit edad ng health coordinators ang nakita niyang maaaring maging dahilan upang hindi agad masundan o magamit ang UnEMR ng Atipan. Sa kasalukuyan, ang teknolohiyang ito ay nagiging tulay upang maibigay ang aruga at pangangalaga sa mga Ati na malalayo sa mga pasilidad na pangkalusugan. Base sa datos na nakakalap gamit ang UnEMR, masasabing isang tagumpay ang paglulunsad ng teknolohiyang ito sa noo’y parang kay hirap abutin na mga indibidwal. Sa katunayan, ang mga datos na nakukuha mula dito ay maaaring maging batayan pa upang mas mapalawig at mas paganda ang mga serbisyo, programa at proyekto para abutin ang mga Ati at iba pang komunidad sa Kabiasayaan. Hangad ng Atipan na hanggang sa pagpasa ng mga polisiya, ang datos na kanilang nakukuha sa pamamagitan ng sistemang ito ay maging boses ng mga Ati upang iparating ang kanilang tunay na kalagayang pangkalusugan at iba pang pangangailangan. AuthorAng artikulong ito ay parte ng serye ng mga istorya tungkol sa Atipan Project - Center For Informatics Iloilo at mga indibidwal na nagrerepresenta ng mga sektor na kabilang sa proyekto. Isinulat ni Issa Paulmanal, isang graduate student mula sa Unibersidad ng Pilipinas Diliman. email: [email protected]
0 Comments
Leave a Reply. |
Archives
November 2023
Categories
|